Biuletyn IAGR nr 18 - Instytut Analizy Grupowej "Rasztów"

Od czasu ostatniej konferencji część z nas śledziła, a nawet odważę się napisać, że żyła rozwojem sytuacji politycznej w kraju i na świecie oraz pogłębiającym się kryzysem ekologicznym. Na początku tego roku, niepokój związany z rozwojem wydarzeń politycznych i lęk przed prognozami zagłady ekologicznej nałożyły się na lęk przed unicestwieniem (fizycznym, społecznym i ekonomicznym) na skutek niewidzialnego wroga: wirusa. Na jakiś czas życie jakie znaliśmy do tej pory się zatrzymało. Wiele z planowanych seminariów i konferencji zostało odwołanych lub przełożonych na inny, bliżej nieokreślony termin, co spotkało się w środowisku analitycznym z jednej strony ze zrozumieniem i nadzieją, a z innej z żalem. Niespodziewanie dla każdego z nas pojawiło się pytanie nie tyle o sens, co o sposób, formę bycia razem na nowych zasadach oraz utrzymywania w umyśle tego co zostało zbudowane latami pracą i zaangażowaniem wielu osób. Powstało także pytanie o utrzymanie aktualnie prowadzonych procesów analitycznych i terapeutycznych, seminariów, superwizji oraz szkoleń.

Na początku lat 20-tych XX wieku Freud opisał drugi z pierwotnych instynktów człowieka - Tanatos. Dziś kolejne lata 20-ste, tyle że XXI wieku. Lęk przed zagrożeniem jakim jest potencjalne zarażenie się coronawirusem spotkał się z lękiem przed poczuciem winy za potencjalne zakażenie drugiego człowieka i tego konsekwencjami, w tym naszych pacjentów. Nie unikniemy prawdy o tym, że ta rzeczywistość stała się nader realna i zmieniła sposób rozumienia procesów intrapsychicznych, gdzie to co konkretne spotkało się z tym co zsymbolizowane, a doświadczenia wielu mają charakter nader intersubiektywny.

Idąc dalej tym tropem, tym razem nie da się tak łatwo podzielić świata na czarno-biały, każdy jest potencjalną „ofiarą”, a zarazem potencjalnym „sprawcą”. Głównym „przegranym” tej sytuacji stało się ciało. Biały ekran zastąpiony został czarnym ekranem monitora komputerowego. Sytuacja, kiedy najbardziej zagrażające stało się to co niewidzialne, zmusiła nas wszystkich do niespodziewanego „wyjścia z gabinetu” i szukania nowych sposobów komunikowani się, realizacji starych celów i być może całkiem nowych lub zapomnianych wartości. Niepewność, konieczność poznawania siebie nawzajem na nowo, utrata znanych wolności, poczucie skrajnej zależności przekierowały uwagę każdego na obszary być może dotychczas unikane i wewnętrznie niepoznane.

Nie zdążyłam jeszcze napisać tego tekstu, a w wiadomościach pojawiła się kolejna wstrząsająca wiadomość, a mianowicie ta o śmierci Georga Floyda i zamieszkach w Nowym Jorku. Żyjemy w takich czasach, gdzie jedna ważna treść goni drugą; w czasach znaczących przemian społecznych i przetasowywania wartości. Intensywność z jaką owe treści do nas trafiają sprawiła, że w przypadku tworzenia niniejszego numeru Biuletynu towarzyszył mi pewien poziom nieadekwatności co do głównego tematu i istoty doświadczanych wydarzeń. Jednak odnoszę wrażenie, że to do czego jesteśmy obecnie szczególnie zapraszani to właśnie adekwatne, refleksyjne zaangażowanie, intencjonalna choć nienachalna obecność każdego psychoterapeuty czy analityka w przestrzeni społecznej. Nie oznacza to, że wszyscy znajdujemy się po jednej stronie barykady. Nie mniej oznacza, że wszyscy zaproszeni jesteśmy do tworzenia jednej przestrzeni.

Dziękuję wszystkim, którzy w tych niepewnych czasach nie stracili ducha i zaangażowali się w powstanie niniejszego wydania Biuletynu, zarówno Autorom tekstów jak i Redaktorom. Dziękuję także Czytelnikom, bez których istnienie Biuletynu nie miałoby sensu.

Mam szczerą nadzieję, że w tym numerze każdy znajdzie coś dobrego i inspirującego dla siebie.